De meeste Nederlandse wateren zijn schoon genoeg om er drinkwater van te maken, er gewassen mee te telen, vee van te laten drinken en in te zwemmen, maar nog lang niet schoon genoeg voor alle planten en dieren. Veel speciale soorten overleven niet. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Slechts 5 procent van de Nederlandse wateren voldoet aan de ecologische normen die Nederland zelf heeft vastgesteld bij de uitwerking van de Europese Kaderrichtlijn Water. Met de oorspronkelijke plannen uit 2009 zou over vijftien jaar 40 procent van de wateren niet langer een ecologische onvoldoende krijgen. Maar het is twijfelachtig of Nederland zelfs dit gematigde resultaat zal halen. Dat komt vooral doordat dit kabinet de bezuiniging handhaaft van eenderde op het budget om de rijkswateren schoner te krijgen, en ook de bezuinigingen op het natuurbeleid deels handhaaft.Volgens de onderzoekers F. van Gaalen en W. Ligtvoet van het planbureau is het niet zo raar dat het water zo slecht van kwaliteit is. Van Gaalen: “We hebben een uitzonderlijk intensief gebruikt land. Water wordt ook gebruikt voor landbouw, scheepvaart en recreatie.”
Intensieve landbouw maakt terugkeer naar natuurlijk water onmogelijk
Het planbureau signaleert dat de intensieve landbouw een terugkeer naar natuurlijk water onmogelijk maakt, bijvoorbeeld doordat meststoffen in het water komen. De onderzoekers pleiten echter niet voor een beperking van de landbouw. Ligtvoet: “Die afweging moet de politiek maken.” Meer heil ziet het planbureau in het slimmer inrichten van gebieden. In het ene gebied geef je de natuur prioriteit, in het andere de landbouw. In de natuurgebieden zou het water vervolgens schoner kunnen worden en natuurlijker kunnen stromen. Nu nog stroomt min of meer vuil of te weinig water door natuurgebieden. Ook het weer laten meanderen van rechtgetrokken beken helpt de natuur.De kwaliteit van het water is de afgelopen decennia een stuk beter geworden. Het beleid heeft dus gewerkt. Wel blijven er risico’s doordat in het water nog altijd resten van bestrijdingsmiddelen verzorgingsproducten en medicijnen terechtkomen.
De gevolgen van deze nieuwe vervuiling kunnen worden bestreden door extra waterzuivering. Maar dat is eigenlijk niet volgens de geest van de Kaderrichtlijn Water: die wil dat de bronnen voor drinkwater schoner worden waardoor minder zuivering nodig is.
