Nieuw Waddeneiland moet natuur in de Eems redden

Hans Marijnissen −20/12/12, 06:30

Schets van het nieuwe Groningse Waddeneiland

 

De provincie Groningen maakt plannen voor een nieuw Waddeneiland. Een enorme opgespoten zandplaat van zo'n vijfhonderd hectares tussen Rottumeroog, het Duitse Borkum en de vaste wal moet zowel de natuur als de economie dienen. De noordwestkant bestaat uit strand en kwelders, aan de zuidzijde is een complete zeehaven met overslagterminal getekend.

Het eerste 'bewoonde' Waddeneiland van Groningen kan een oplossing zijn voor meerdere problemen in de noordelijke regio. De ovale zandplaat moet de zeestroom afremmen richting de monding van de Eems. Dit internationaal beschermde estuarium vertroebelt sterk vanwege vaargeulverdiepingen aan de monding. De getijdenrivier is stroomopwaarts afgezet met stuwen. De sterke zeestroom brengt de slibdeeltjes dus wel ín de riviermonding, maar het lukt de rivier niet meer de modder naar buiten te brengen.

Die sterke achteruitgang blokkeert de economische ontwikkeling. Nederland is namelijk internationaal verplicht de kwaliteit van de delta op peil te houden, en mag in de toekomst geen activiteiten toestaan die de natuur nog verder aantasten.

Daarin lijkt de situatie sterk op die van de Westerschelde, waar jarenlang getouwtrek over de Hedwige-polder de ontwikkeling van het gebied heeft vertraagd. Ook de Eems heeft een diepe vaargeul nodig naar het Duitse achterland, terwijl de schade die daardoor wordt aangericht in het gebied zelf moet worden gecompenseerd.

Om lange procedures en debatten over ontpoldering te voorkomen, trekken in Groningen bestuur, bedrijfsleven en natuur- en milieuorganisaties samen op en zoeken met de Duitsers naar oplossingen. Uit die samenwerking is onder meer het plan voor het haveneiland ontstaan, dat álle partijen iets heeft te bieden. Een eerste ontwerp is opgenomen in de provinciale 'Ontwikkelingsvisie Eemsdelta' die deze maand is uitgekomen.

• 

Een zeehaveneiland buitengaats is volgens de gezamenlijke natuur- en milieuorganisaties een van de mogelijkheden de Eems redden. Niet alleen remt dit als een schild de opstuwing van modder af, maar door zeeschepen al buiten de Eems te lossen, is die diepe vaargeul ook niet langer nodig . Daardoor kunnen de zandplaten zich op den duur herstellen. Jaarlijks bespaart dit de overheid 18 miljoen euro aan baggerkosten.

Het bedrijfsleven profiteert ook van het eiland. De Eemshaven wil een van de grote duurzame energiehaven van Europa worden, maar de aanvoer van gas en kolen is problematisch omdat grote zeeschepen maar weinig tijd hebben om bij hoog tij binnen te varen. Het haveneiland zou een zogenaamde e-hub kunnen worden, met gasterminals en aanlandende elektriciteits- en gasleidingen uit Scandinavië. Die spoelen in de Eems vanwege de sterke stroming steeds bloot. Ook voor een 'verkeerstoren' voor de gehele Waddenzee is op het eiland een plek. De kosten van het eiland, circa een miljard euro, zouden gedragen moeten worden door bedrijfsleven en overheid samen.

De Groningse gedeputeerde Wiebe van der Ploeg (Groenlinks) noemt het eiland 'een zeer interessante gedachte' en past het goed in de ontwikkeling van windenergie op zee.