'Bescherming tegen water is belangrijk, maar niet het enige'

Joop Bouma −16/11/12, 15:30

© ANP. Een wandelaar op de pier van Harlingen, tijdens een noordwesterstorm

 

Nederland heeft geen goed beeld van de risico's van klimaatverandering. Er is niet genoeg nagedacht over de klimaatrisico's voor volksgezondheid, natuur en energie. Zegt de Algemene Rekenkamer in een rapport dat gisteren is gepubliceerd. Valt allemaal best mee, reageert het kabinet-Rutte II. Het legt de aanbevelingen van de Rekenkamer naast zich neer.

De kritische rapportage van de Rekenkamer komt een dag nadat actie-organisatie Urgenda een rechtszaak tegen de Staat aankondigde. Volgens Urgenda schendt de Nederlandse overheid de zorgplicht voor de burger door almaar geen maatregelen te nemen om klimaatcalamiteiten te voorkomen of te beteugelen.

Het proces tegen de Staat zal goeddeels leunen op het boek 'Revolutie met recht' van de Maastrichtse advocaat Roger Cox. Die betoogt dat het klimaat alleen te redden is door overheden via de rechter te dwingen tot ingrijpen. Het boek is vorig jaar door Urgenda aan duizend beleidsmakers en politici gestuurd. Gerrit de Jong, collegelid van de Algemene Rekenkamer, las het ook.

Zeker verheugd over de aankondiging van de rechtszaak?

De Jong: "Nou, als je het boek van Roger Cox hebt uitgelezen - en dat heb ik - dan laat dat je niet onberoerd. Ik kan me niet voorstellen dat er iemand is die na lezing nog kan zeggen: niets aan de hand. Er dringt zich dan toch wel een gevoel van urgentie bij je op. En naar ons gevoel is dat gevoel er onvoldoende bij de Nederlandse overheid."

Klimaatsceptici die zeggen dat de opwarming zo'n vaart niet loopt. Het is een natuurlijk verschijnsel dat de planeet zelf wel de baas kan. Zij hebben volgens de Rekenkamer dus ongelijk?

"Dat hebben wij niet gezegd in het rapport. Dat is mij ook te makkelijk. Maar het valt op grond van serieuze internationale rapportages niet uit te sluiten dat de klimaatdeskundigen gelijk hebben en daarom is het zinnig voor overheden zich voor te bereiden.

"Punt is ook dat maatregelen nu nog niet zo heel veel geld kosten, als je later de schade moet herstellen ben je veel duurder uit. De discussie tussen alarmisten en sceptici is een hopeloos debat, daar blijven wij buiten."

Het rapport is vrij stevig. Er is geen scherp zicht op de klimaatrisico's, geen samenhang in het beleid, ministeries werken niet samen. Maar het kabinet zegt dat het allemaal erg meevalt.

"In feite geeft je als kabinet hiermee voeding aan het verwijt dat er nu onvoldoende gebeurt. Wij horen ook van ambtenaren op de verschillende departementen, dat zij vinden dat er weinig afstemming is."

Het kabinet zegt: water is in Nederland de belangrijkste bedreiging en daarop hebben wij ons geconcentreerd.

"Zeker, in een land als Nederland dat in een delta ligt en waarvan tachtig procent onder de zeespiegel ligt, is bescherming tegen water heel belangrijk.

"Maar de omschakeling naar duurzame energie en de beperking van uitstoot van broeikasgassen, zijn misschien wel minstens zo belangrijk. Dat zijn vergeten doelstellingen."

Is er te weinig energie gestoken in de bewustmaking van de gevolgen van klimaatverandering bij het grote publiek?

"Je moet oppassen dat je mensen niet bang maakt. Maar het is wel waar: op Malta en Cyprus zijn de mensen echt wakker geschrokken omdat door de enorme hitte oogsten zijn mislukt. Als je in Nederland afwacht tot de ellende zich voltrekt, dan ben je tien keer zo veel geld kwijt om de problemen op te lossen. We kunnen het nu nog voor een koopje doen."

• © Algemene Rekenkamer.Mogelijke effecten van klimaatverandering in Nederland per beleidssector